Przebieg procesu adaptacji do przedszkola ma charakter indywidualny i zależy od wielu czynników. Jednym z ważniejszych jest opanowanie przez dziecko podstawowych umiejętności samoobsługowych (jedzenia, ubierania się, korzystania z urządzeń sanitarnych). Poziom ich opanowania ma znaczący wpływ na poczucie bezpieczeństwa i niezależności malucha, co jest szczególnie ważne w pierwszych dniach pobytu w przedszkolu. Zdobywając nowe doświadczenia i umiejętności w bezpiecznych domowych warunkach, dziecko na pewno lepiej poradzi sobie z napięciem emocjonalnym towarzyszącym rozstaniu z najbliższymi. Naukę samodzielnego radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych trzeba rozpocząć jak najwcześniej. Dziecko, usamodzielniając się, zdobywa cenną umiejętność niezależnego myślenia, buduje poczucie własnej wartości, staje się odważne, zaradne życiowo, dociekliwe i ciekawe świata. Lepiej funkcjonuje w kontaktach z rówieśnikami.
Drogi Dorosły pamiętaj!
Wspieraj dziecko w naturalnym dążeniu do samodzielności.
Chwal je za każdy, nawet najmniejszy sukces, jaki osiągnie w tej dziedzinie.
Zauważaj i akceptuj próby spożywania posiłków, mycia się, ubierania czy załatwiania potrzeb fizjologicznych, podejmowane przez malucha bez twojej pomocy.
W miarę możliwości jak najwcześniej odzwyczajaj dziecko od ssania smoczka i karmienia przez butelkę. Przyzwyczajaj je do urozmaiconych potraw i nierozdrobnionych pokarmów.
Włączaj pociechę w codzienne czynności domowe, np. wspólnie zróbcie listę zakupów potrzebnych do przygotowania wybranej potrawy, zaproponuj dziecku udział w nakrywaniu stołu i przygotowywaniu posiłku, który będą spożywać wszyscy członkowie rodziny.
Okazuj radość z każdego sukcesu, jaki dziecko osiąga podczas załatwiania potrzeb fizjologicznych i dbania o higienę osobistą.
Zwracaj uwagę, jakie ma to znaczenie dla niego i dla ciebie, nazywaj to, co udało mu się zrobić samodzielnie: jestem dumna, że potrafisz…. Cieszę się, że udało ci się….Wierzę, że poradzisz sobie z tym w przedszkolu.
Zachęcaj dziecko do pomocy w utrzymaniu porządku, włączaj w proces planowania sposobu spędzania wolnego czasu przez członków rodziny.
Ustal z pociechą jej obowiązki domowe dostosowane do możliwości przedszkolaka (np. zasady dbania o zabawki).
Doceniaj dziecięce zmagania i trud. Nie wyręczaj dziecka. Dyskretnie obserwuj, jak radzi sobie z różnymi czynnościami, pomagaj tylko wtedy, gdy zachodzi taka potrzeba.
Pozwalaj dziecku popełniać błędy, uwierz w jego możliwości.
Zachęcaj malucha do podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów adekwatnych do jego możliwości.
Nie spiesz się z dawaniem odpowiedzi i gotowych rozwiązań, kiedy pociecha rozwiązuje jakiś problem.
Wspieraj dziecko w sytuacji porażek i ucz aktywnego radzenia sobie z nimi. Powiedz, że jesteś dumny z jego pracy i wysiłku, namawiaj do podejmowania kolejnych prób.
Doceniaj inicjatywę, a nie efekty działań: widzę, że wiele trudu włożyłeś w założenie kurtki. Cieszę się, że udało ci się to zrobić. Nad zapinaniem suwaka trzeba będzie jeszcze popracować.
Daj dziecku czas, okazuj cierpliwość, nie irytuj się, gdy zmaga się z jakąś czynnością . Osiąganiu samodzielności może towarzyszyć nieporządek (np. podczas jedzenia, mycia się), ale to nie oznacza, że trzeba malucha wyręczać i pozbawiać satysfakcji, że poradził sobie sam.
Współpracuj z nauczycielami , konsultuj z nimi postępy dziecka. Dziecko stymulowane przez rówieśników może być w przedszkolu bardziej samodzielne niż w domu . Warto wykorzystać te doświadczenia i przenosić nowe umiejętności na sytuacje domowe.
Halina Habiniak