SCENARIUSZ ZAJĘCIA OTWARTEGO DLA NAUCZYCIELI
REALIZOWANEGO Z WYKORZYSTANIEM ŚRODKÓW KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ
Temat zajęcia: „W zaczarowanym lesie”.
Cele główne:
- wzbogacenie wiedzy dzieci o środowisku przyrodniczym (las);
- kształtowanie wrażliwości na naturalne piękno i zasobność lasu;
- wielozmysłowe poznawanie środowiska przyrodniczego;
- kształtowanie u dzieci postawy proekologicznej;
- kształtowanie umiejętności współdziałania w sytuacjach zabawowo-zadaniowych.
Cele operacyjne:
- układa obrazki wg kolejności zdarzeń i omawia co się dzieje najpierw, teraz, potem;
- układa pocięty obrazek w całość przedstawiający drzewo;
- zna budowę drzewa;
- potrafi rozpoznać zwierzęta leśne po wydawanym przez nie odgłosie;
- potrafi podać najistotniejsze informacje dotyczące wybranych zwierząt leśnych;
- rozpoznaje wybrane grzyby jadalne i trujące;
- wie jak się zachować w lesie;
- komponuje obraz według własnego pomysłu (z materiału przyrodniczego);
- nazywa dary lasu (materiały przyrodnicze), jest twórcze;
- bierze udział w zabawie ruchowej, doskonaląc motorykę dużą;
- integruje się z grupą podczas wykonywania zadań i wspólnej, zgodnej zabawy.
Środki do realizacji zajęć:
- historyjka obrazkowa „Dbam o nasze otoczenie”;
- pocięty obrazek przedstawiający drzewo;
- kolorowe emblematy;
- „ordery przyjaciół przyrody”;
- ilustracje przedstawiające grzyby;
- puzzle przedstawiające zwierzęta leśne;
- zapachowe woreczki;
- płyta z nagranymi odgłosami zwierząt leśnych;
- list od Wróżki Przyrody;
- owoce (poziomka, jagoda, jeżyna, orzech laskowy);
- sok jagodowy, leśny/ dżem poziomkowy, z leśnych jagód;
- okazy leśne: żołędzie, kasztany, mech, szyszki, gałązki, kora, igły, uschłe liście, pachnąca gałąź kasztanowca;
- karton, kredki, taśma, foliowa koszulka.
Metody:
- słowne: informacyjne (instrukcje nauczyciela, objaśnienia), oparte na kulturze żywego słowa (kończenie zdań, pogadanka, opis zabawy ruchowo-naśladowczej);
- czynne: zadań stawianych dziecku, samodzielnych doświadczeń;
- oglądowe: pokaz, oglądanie ilustracji przedstawiających grzyby, obserwacja;
- aktywizujące: burza mózgów, zabawa badawcza sensoryczna.
Formy pracy:
- indywidualna;
- zbiorowa;
- grupowa.
Urządzenie w sali „czarodziejskiej szafy” z darami lasów, ogrodów, parków, zdjęciami ptaków, owadów, zwierząt, żyjących w konarach drzew, pod drzewami lub w ziemi, itp.
Przebieg zajęć:
- Wprowadzenie do zajęć:
Nauczyciel wprowadza dzieci w tematykę zajęć inscenizując wiersz:
Zapachniało dziś w przedszkolu,
kolorami wypełniła się sala,
bo leśne dary przyrody
zaczęła przeglądać przedszkolaków gromada.
Tu iglaki, tam kamyczki, listki, wrzosy i patyczki.
Dziś zgłębimy tajniki leśnej przygody
i staniemy się badaczami leśnej przyrody.
Poznamy skarby lasu, które są niezmierzone
i nauczymy się dbać o nie.
Autor: Piątkowska-Miazek „Magiczny las”
Nauczyciel rozdaje dzieciom siedzącym w kręgu emblematy wycięte z kolorowej folii (żołędzie, choinki, kasztany, grzybki) i prosi ich o naklejenie na ubrania. Następnie zaleca, aby dzieci posiadające identyczne emblematy usiadły w wyznaczonych miejscach. W ten sposób dzieli grupę na cztery zespoły. Nauczyciel zwraca się do dzieci zastanówcie się Co przedstawiają Wasze emblematy i z czym Wam się one kojarzą?
- Grupowe łamigłówki.
Poszczególne grupy otrzymują od prowadzącego zadania do wykonania.
- Zadaniem drużyny kasztanów jest ułożenie pociętego obrazka przedstawiającego drzewo i nazwanie z jakich części się składa (korzenie, pień, gałąź, liść).
- Zadaniem drużyny choinek jest ułożenie ilustracji w taki sposób, aby powstała historyjka obrazkowa „Dbamy o środowisko”.
- Zadaniem drużyny żołędzi jest wybranie spośród różnych dziecięcych skarbów
i włożenie do koszyczka tylko tych, które możemy znaleźć w lesie (szyszki, igły, kora, gałęzie, itp.). - Zadaniem drużyny grzybków jest posegregowanie grzybów na jadalne i niejadalne oraz podanie nazw jadalnych (prawdziwek, kozak, kurka, itp.). Następnie policzenie ich i włożenie do koszyczka.
Po wykonaniu zadania każda grupa prezentuje efekty swojej pracy.
- Zaczarowany las – zabawa ruchowa.
Nauczyciel stawia przed dziećmi następujące zadania do wykonania:
- Hokus-pokus czary-mary pokażcie jak skacze zajączek mały – dzieci naśladują zajączki: pokazują jak porusza wąsikami, jak wygląda z zarośli, nasłuchuje, itp.
- Hokus-pokus czary-mary w niedźwiedzie się zamieniamy..
- Hokus-pokus czary-mary w wesołe pszczółki się zamieniamy…
Dzieci biegają swobodnie, poruszają „skrzydełkami” – zgiętymi rękami i naśladują bzykanie pszczoły.
- Hokus-pokus czary-mary w komary się zamieniamy – dzieci fruwają jak komary, naśladują wydawane przez nie dźwięki.
- Na to wszystko patrzył jeż i pomyślał: Czas się zwinąć w kłębek też (dzieci czworakują, a następnie zwijają się w kłębuszek).
- Nauczyciel prosi dzieci o dokończenie zdań:
Las to jest….
Przyroda jest jak….
Ustalenie z dziećmi zasad prawidłowego zachowania się w lesie.
- Ruchomy obraz dla trzech zmysłów.
Do foliowej koszulki dzieci wyszukują i wkładają różnorodne dary natury: patyczki, kamyki, igły, liście, mech, itp., komponując z nich ruchomy, kolorowy o zróżnicowanej fakturze, wydający dźwięki obraz według własnego pomysłu. Brzegi koszulki sklejamy taśmą. Obraz można oglądać ze wszystkich stron, można go zmieniać, dotykać, słuchać oraz opowiadać o nim. Nadają tytuł swojemu dziełu. Prezentacja prac – autorzy wypowiadają się na temat ich treści.
- Poznajemy las wszystkimi zmysłami.
Rozpoznawanie lasu za pomocą:
- Zmysł wzroku
Nauczyciel prosi dzieci, aby usiadły grupami przy stolikach na których znajdują się pocięte fragmenty ilustracji. Zadaniem drużyn jest ułożenie i naklejenie obrazka na karton, podanie nazwy zwierzęcia oraz najistotniejszych o nim informacji – gdzie mieszka, czym się żywi, itp.
- Zmysł słuchu
Prowadzący prosi by dzieci usiadły w kole i zamknęły oczy. Nauczyciel włącza płytę z nagranymi odgłosami zwierząt leśnych. Dzieci odgadują odgłosy sarny/jelenia, dzika, wilka, dzięcioła, kukułki, sowy.
Na koniec prowadzący prezentuje słuchową niespodziankę, w worku chowa uschłe liście i gałązki. Następnie w ukryciu łamie gałązki i szeleści liśćmi, dmucha w butelkę (naśladuje wiatr), stuka drewienkami (stukanie dzięcioła),
a następnie pyta: Co to za dźwięki?
- Zmysł węchu
Nauczyciel prosi, aby wszyscy usiedli w kole, dzieciom siedzącym po jego prawej i lewej stronie podaje zapachowe woreczki, w których znajdują się: suszone grzyby, pachnąca gałąź kasztanowca, świerkowe igły, itp.… Zadaniem dzieci jest odgadnięcie zapachów.
- Zmysł dotyku
Nauczyciel podaje dzieciom pary woreczków, w których znajdują się skarby lasu. Zadaniem dzieci jest odgadnięcie co znajduje się w woreczkach (gałązka, kora, szyszka, kasztan…), posługując się wyłącznie dotykiem.
- Zmysł smaku
Nauczyciel prosi chętne dziecko z każdej grupy, zawiązuje im oczy a następnie daje do spróbowania każdemu po jednym owocu (poziomka, jagoda, jeżyna, orzech laskowy). Zadaniem dzieci jest rozpoznanie owocu. Następnie stawia na stolikach orzechy laskowe i sok jagodowy, leśny/dżem poziomkowy, z jagód leśnych do wyboru następuje degustacja soków/dżemów. Podkreślenie walorów zdrowotnych, smakowych i zapachowych.
Zabawy przyrodniczo-badawcze w lesie/ogrodzie/placu przedszkolnym (dodatkowo) do zrealizowania w ciągu kolejnych dni.
- Tajemniczy list od Wróżki Przyrody.
Do sali wchodzi Pani Dyrektor i ogłasza, że do dzieci przyszedł list. Nauczycielka prosi jedno dziecko, aby otworzyło list, a następnie czyta na głos jego treść:
Drogie dzieci!
Witam Was serdecznie!
To ja Wróżka Przyrody. Mieszkam w lesie, gdzie dbam o drzewa, krzewy, rośliny i zwierzęta. Poszukuję dzieci, które tak jak ja, chcą być prawdziwymi miłośnikami lasu i jego mieszkańców. Mam dla Was specjalne „Odznaki Przyjaciół Przyrody”, które dostaniecie po wypełnieniu następujących zadań w terenie:
- Odszukajcie w ogrodzie/lesie/placu przedszkolnym najwyższe drzewo i leżący obok czarny woreczek. Znajdziecie w nim ilustracje – przyjrzyjcie się im i omówcie błędy jakie popełnili bohaterowie. Spróbujcie odpowiedzieć na pytanie: Czy mogą być oni nazwani przyjaciółmi przyrody i dlaczego.
Dzieci wychodzą razem z nauczycielką do przedszkolnego ogrodu.
W woreczku znajdują ilustracje wspólnie z nauczycielem omawiają je.
- „Kto usłyszy najwięcej naturalnych dźwięków?” – dzieci stoją w różnych miejscach ogrodu/placu przedszkolnego, wszystkie są w polu zasięgu wzrokowego. Gdy dziecko usłyszy jakiś dźwięk (szum drzew, skrzyp drzewa, szum wody, plusk wody, śpiew ptaka itp.) sygnalizuje go.
- Odnajdźcie drzewa iglaste: sosnę i świerk.
Sosna to drzewo iglaste, bardzo popularne w Polsce, najczęściej spotykane w lasach, ma nieduże szyszki.
Świerk to drzewo iglaste, najchętniej wykorzystywane jest jako choinka, ma długie szyszki – przysmak wiewiórek, ma kłujące twarde igły.
- Ćwiczenie twórcze, oddechowe z wykorzystaniem liści z wybranego drzewa w ogrodzie przedszkolnym wg propozycji nauczyciela: trzymanie listka w jednej dłoni – przyglądanie się; unoszenie w górę i opuszczanie w dół; intensywne dmuchanie na liść, puszczanie listka i unoszenie go w górę intensywnym podmuchem; ułożenie listków zgodnie z instrukcjami podanymi przez nauczyciela.
- Wielkie poszukiwania – zabawa tropiąca.
Proponujemy dzieciom, aby wyszukały w lesie coś twardego, coś co pachnie, coś chłodnego, coś miłego, coś niepotrzebnego przyrodzie – śmieci pozostawione przez człowieka, coś okrągłego, coś na czym da się muzykować, coś miękkiego, coś puszystego, coś wydającego odgłosy…
Po skończonych poszukiwaniach należy porozmawiać na temat znalezionych „skarbów” i spróbować wyciągnąć wnioski:
Wszystko, co jest naturalne w przyrodzie jest ważne i ma swoje określone miejsce.
Wszystko w przyrodzie można pokochać.
Ludzie zostawiają zbyt dużo odpadków, bo było je najłatwiej znaleźć.
- „Drzewo wesołe – drzewo smutne” – kończenie zdań.
Wyszukujemy w ogrodzie przedszkolnym/lesie drzewo „zdrowe” oraz drzewo, które „usycha”. Dzieci kończą zdania: To drzewo jest wesołe, ponieważ…
To drzewo jest smutne, gdyż…
To już wszystkie zadania wracajcie do sali tam czeka na Was niespodzianka!
- Podsumowanie zajęć:
„Burza mózgów”:
Nauczyciel zwraca się do dzieci: Dlaczego należy chronić las? Daje dzieciom możliwość swobodnego argumentowania. Następnie podsumowuje i uzupełnia wypowiedzi wokół następujących zagadnień:
- daje pożywienie zwierzętom i ludziom;
- stanowi miejsce wypoczynku;
- ogranicza hałas;
- jest mieszkaniem i schronieniem dla zwierząt;
- drzewa dostarczają nam tlenu;
- oczyszcza powietrze z zanieczyszczeń;
- upiększa krajobraz.
Nauczyciel czyta list od Wróżki Przyrody:
Wielkie gratulacje jesteście prawdziwymi „Przyjaciółmi Przyrody”, otrzymujecie „Ordery Przyjaciół Przyrody” by przypominały Wam o leśnych braciach i ich potrzebach.
- Ewaluacja
Dzieci ustawione w kręgu odpowiadają na pytania: Czy jesteś zadowolony z dzisiejszych zajęć? Czy lubisz las? Czy chciałbyś tu wrócić? Robią krok do środka koła jeżeli ich odpowiedź brzmi: tak, jeżeli nie – stoją w miejscu.
Dziecko podejmuje próby twórczego myślenia i działania w różnorodnych zabawach. Dziecko dowiaduje się, że niszczone drzewo tak jak człowiek przeżywa ból i choruje. Dostrzega, że zaśmiecenie lasu przeszkadza w jego bujnym rozwoju (uwrażliwienie na estetykę).
Bibliografia:
Jachimska M., Grupa bawi się i pracuje.
Soida D., Bądź mistrzem i przyjacielem, czyli edukacja ekologiczna na wesoło.
Barska T. Ekologia w przedszkolu.
materiały zaczerpnięte z czasopisma „Bliżej Przedszkola”
Opracowanie: Joanna Szarota-Zając