STOP to akronim, który pomoże twojemu dziecku poradzić sobie we wszelkiego rodzaju trudnych sytuacjach. Dzięki planowi STOP twoje dziecko się przekona, że istnieje sposób na uporanie się ze stresem i nieprzyjemnymi emocjami – sposób na zapanowanie nad tym, co się czuje. Każda z czterech liter akronimu oznacza poparty badaniami naukowymi krok w procesie radzenia sobie ze stresem i lękiem.
Zapoznając dziecko z planem STOP, staraj się odłożyć na bok swoje oczekiwania, frustracje, niepokoje. Pamiętaj też, że to, jak zwracasz się do dziecka, często jest równie ważne jak to, co mu mówisz. Krzyki i groźby nie sprawdzają się za dobrze, gdy dziecko ma się nauczyć nowych rzeczy. Wszyscy, tak dzieci, jak dorośli, uczymy się lepiej wtedy, kiedy jesteśmy rozluźnieni, spokojni – kiedy możemy być obecni myślami tu i teraz. Zatem uzbrój się w cierpliwość. Nie możesz oczekiwać od dziecka sprawnego korzystania z nowych strategii, dopóki ono dobrze nie pozna wszystkich kroków planu i nie będzie miało wielu okazji, by je przećwiczyć. Po prostu rozmawiaj z nim na te ważne tematy i dziel się cennymi informacjami, co z czasem posłuży jako fundament pewności siebie i odporności psychicznej na całe życie.
Krok pierwszy: strach mnie bierze
Pierwszy krok to pytanie o emocje. Aby uporać się z lękiem, trzeba go najpierw rozpoznać. Zaczynamy więc od omówienia fizycznych objawów emocji. Dziecko dowiaduje się, że szybsze bicie serca, motyle w brzuchu, ból głowy i inne doznania, których doświadcza, są płynącymi z ciała sygnałami, że być może grozi mu niebezpieczeństwo. Przy czym zamiast martwić się tymi odczuciami my traktujemy je jako oznakę, że włączył się alarm. Ten jeden może być fałszywy, przechodzimy zatem do drugiego kroku planu STOP.
Krok drugi: teraz wydarzy się coś złego
W drugim kroku zastanawiamy się nad swoimi przewidywaniami. Zadajemy sobie pytanie: „Czy spodziewam się złych rzeczy?”. Przyglądamy się własnym myślom. Kiedy pojawia się lęk, często myślimy o tym, co złego może się wydarzyć. Ale czy nasze myśli są trafne? Czy nie pomijamy ważnych aspektów sytuacji? Czy można spojrzeć na sytuację z innej perspektywy? Zamiast kierować się pierwszą myślą, jaka przyszła nam do głowy, upewniamy się, czy jest ona słuszna i trafnie oddaje sytuację. Następnie przechodzimy do trzeciego kroku planu STOP.
Krok trzeci: odrzucam bierność
Trzeci krok dotyczy pomocnych postaw i działań. Teraz przekładamy wszystkie trzy kroki na działanie, aby stawić czoła wyzwaniu. Tylko wtedy bowiem, gdy mierzymy się z trudnością zamiast jej unikać, mamy szansę odkryć, że jesteśmy w stanie poradzić sobie z trudnymi sytuacjami i emocjami. Służą temu ćwiczenia zwane ekspozycjami i styl życia, który cechuje stawianie czoła wyzwaniom. Został nam zatem ostatni krok planu STOP.
Krok czwarty: poradziłam/poradziłem sobie
Czwarty krok dotyczy rezultatów i nagród. Dzieci (i rodzice) często zawieszają sobie poprzeczkę bardzo wysoko i czują rozczarowanie, gdy nie wszystko idzie zgodnie z planem. Przypominamy dziecku, że wciąż się uczy i rozwija. Że nikt nie jest doskonały. Że jeśli wypróbowało kroki pierwszy, drugi i trzeci, to możemy być z siebie dumne i uczyć się na bazie tych doświadczeń. Im więcej będzie ćwiczyć, tym lepiej będzie mu szło i tym bardziej wzrosną szanse, że pewnego dnia osiągnie oczekiwany rezultat. Ostatni krok planu STOP przypomina dziecku, by nagradzało siebie za wysiłek, a nie za rezultaty. Nagroda pomoże mu nie ustawać w wysiłkach, gdy działanie będzie trudne, a także przekonać się, że zrobienie trudnych rzeczy początkowo bywa nieprzyjemne, ale ostatecznie przynosi naprawdę przyjemne uczucia.
Dokładniejszy opis metody STOP oraz opis technik medytacyjnych i relaksacyjnych dla dzieci, a także wskazówki jak wychować dziecko nastawione na rozwój znajdziecie w książce pt. „Dziecko odporne psychicznie” Muniya S. Khanna i Philip C. Kendall. Ta książka to prawdziwa skarbnica wiedzy w kwestii lęku i nie tylko dzieciom może ona ułatwić życie, ale także rodzicom.
Bibliografia:
- Khanna, M., S., Kendall, P., C. (2024). Dziecko odporne psychicznie. GWP
Opracowała:
Aleksandra Kasprzyk