Zabawy sensoryczne odgrywają ważną rolę w rozwoju dziecka i są też bardzo przez nie lubiane. Rodzice bawiąc się z dzieckiem z wykorzystaniem tych zabaw, szybko mogą zorientować się jakie są jego preferencje sensoryczne, m.in.: co lubi i jakich bodźców poszukuje, a jakich unika. Oprócz tego zabawy te stymulują zmysły i są bardzo ważne w kontekście ogólnego rozwoju.
Zabawy sensoryczne, to wszelkiego rodzaju aktywności, które stymulują zmysły dziecka, czyli:
– dotyk – równowagę,
– czucie głębokie,
– wzrok,
– słuch,
– smak,
– węch.
Zabawy te są istotne w rozwoju dziecka ponieważ:
– stymulują rozwój zmysłów,
– wpływają na umiejętności motoryczne – dużą i małą motorykę,
– wspierają rozwój poznawczy,
– pomagają w redukcji lęku i stresu, poprawiają samopoczucie,
– wpływają pozytywnie na koncentrację uwagi w tym pamięć, myślenie,
– pomagają rozwijać kreatywność i wyobraźnię.
Umiejętności tak bardzo złożone jak czytanie, czy pisanie nie będą kształtować się u dziecka, którego zmysły nie działają w sposób prawidłowy.
Warto podkreślić, że zabawy sensoryczne, w które bawią się dzieci już od pierwszych miesięcy życia wpływają też pozytywnie na integrację wszystkich zmysłów. Nie bez znaczenia jest również ich wpływ na rozwój emocjonalny i społeczny. Dziecko, które nie boi się dotyku czy dźwięków, jest ciekawe świata i postrzega otoczenie jako przyjazne, a siebie jako osobę wartościową i sprawczą. Zabawy te wpływają również na rozwój mózgu. Dzieciom, które miały bogate doświadczenia sensoryczne w dzieciństwie, łatwiej przychodzi uczenie się i przyswajanie nowych informacji, ponadto mają lepsze zdolności koncentracji uwagi, pamięci i myślenia.
Rola rodzica podczas zabaw sensorycznych
Rodzice odgrywają kluczową rolę we wspieraniu rozwoju sensorycznego swoich dzieci. Najważniejszym elementem zabawy sensorycznej z dzieckiem jest relacja, która umożliwia poczucie bezpieczeństwa. Aktywna obecność rodzica, odpowiadanie na potrzeby dziecka i okazywanie mu miłości umożliwia niewątpliwie poznawanie świata, naukę i nawiązywanie pozytywnych relacji z innymi ludźmi. Ważne jest też rozumienie unikalnych potrzeb sensorycznych dziecka. Wymaga to obserwacji, empatii i gotowości do dostosowywania środowiska do tych indywidualnych potrzeb dziecka.
Warto też włączać zabawy sensoryczne w codzienne różne domowe aktywności np. angażowanie dziecka w pomoc przy gotowaniu, np.: mieszanie sałatki, dodawanie produktów do ciasta, krojenie miękkich warzyw (pod okiem rodzica). Dzięki temu dziecko ćwiczy małą motorykę oraz stymuluje zmysły dotyku, smaku i węchu, także pomoc w rozwieszaniu prania wpłynie na czucie głębokie i powyższe doznania.
Zbieranie kasztanów, żołędzi podczas spacerów, sortowanie skarpetek po praniu, domowe eksperymenty, zabawy z masą plastyczną, rysowanie, klejenie – to kolejne przykłady zabaw sensorycznych. W zasadzie nie ma żadnych ograniczeń, jeśli chodzi o zabawy i ćwiczenia integracji sensorycznej dla przedszkolaków. To jest nie tylko wspaniała zabawa, ale również nauka samodzielności i możliwość otrzymania informacji zwrotnej od rodziców, że jest potrzebne, że rodzice mu ufają. Warto również pozwolić dziecku na kreatywność – nie jest konieczne fundowanie mu atrakcji, niech czerpie też inspiracje z codzienności, która jest również bardzo atrakcyjna a zwykłe, codzienne aktywności mogą mieć duży wpływ na kształtująca się integrację sensoryczną małego dziecka.
Kolejne przykłady zabaw sensorycznych w domu:
– malowanie na papierze za pomocą rąk i stóp,
– zabawy z ciastoliną,
– zabawy z masa solną,
– zabawy w piasku,
– gniotki z balonów z mąką,
– masażyki po plecach np. pada deszcz, kotek drapie itp.
– zabawa z ciepłą, zimną wodą, dmuchanie piany,
– zabawa w podążanie za dźwiękiem z zasłoniętymi oczami,
– tor przeszkód,
– wąchanie z zasłoniętymi oczami produktów spożywczych lub olejków zapachowych.
Warto pamiętać o tym, że w stymulacji sensorycznej dziecka, nie jest potrzebna elektronika, specjalne zajęcia, terapie, duża ilość dodatkowych zajęć. Przedmioty codziennego użytku, czas, cierpliwość, wspierają jego rozwój lepiej niż cokolwiek innego. Świat służy zmysłowym, cielesnym i ruchowym doznaniom – wystarczy się na nie otworzyć i umożliwić dziecku ich poznawanie. Jak wspomniano powyżej, zabawy sensoryczne są bardzo ważne w rozwoju dziecka.
Zabawy sensoryczne są bardzo ważne w rozwoju dziecka. Ich pozytywny wpływ można zaobserwować w codziennym jego funkcjonowaniu szczególnie w sferze poznawczej, ruchowej i emocjonalnej. Rodzice mają duży wpływ na kształtowanie się integracji sensorycznej poprzez codzienne aktywności i organizowanie zabaw, które niewątpliwie skutecznie stymulują dziecko do rozwoju.
Opracowała: Anna Woźniczka
Bibliografia:
Ticktin A. (2023), Rozwój przez zabawę, Gdańsk, Harmonia
Chrabicka M. (2017), Integracja sensoryczna przez cały rok, Warszawa, Difin