„Pozwólmy dziecku doświadczać, eksperymentować, dowiadywać się i porównywać,
szukać i drążyć w głębinach wiedzy, wyruszać w podróże odkrywcze –
czasami trudne, ale jakże bogate i fascynujące”.
Celestyn Freinet
Twórcza aktywność dziecka jest to działalność prowadząca do niecodziennych i innowacyjnych rozwiązań. Dziecko chętnie podejmuje taką działalność, ponieważ sprawia mu ona radość i opiera się na jego własnych pomysłach i wyobraźni. Według definicji, aktywność twórcza to wszelka aktywność poznawcza oraz emocjonalno-motywacyjna, która prowadzi do tworzenia subiektywnie lub obiektywnie nowych i wartościowych wytworów w różnych dziedzinach życia. Współcześnie coraz bardziej zwraca się uwagę na kształtowanie kreatywności, postawy twórczej, nieszablonowego rozwiązywania problemów oraz otwartego myślenia. Ważne jest, aby rozpoznawać, rozwijać i utrwalać te cechy, które są dla dzieci w wieku przedszkolnym czymś naturalnym. Kluczową rolę w rozwoju kreatywności u dzieci odgrywają rodzice, opiekunowie oraz nauczyciele.
Jak zatem pomóc dziecku w rozwijaniu jego kreatywności?
- Nie podsuwajcie gotowych rozwiązań. Pozwólcie dziecku samodzielnie próbować nowych rzeczy i dochodzić do rozwiązań problemów. Ma ono prawo się mylić, ponieważ błędy są naturalną częścią procesu nauki i rozwoju. Zachęcajcie dziecko do eksperymentowania i odkrywania różnych możliwości, co rozwija jego umiejętności krytycznego myślenia i samodzielności.
- Inspirujcie i nagradzajcie. Dziecko potrzebuje motywacji i wsparcia, aby rozpocząć twórczą zabawę. Nie negujcie jego pomysłów, nawet jeśli wiecie, że nie są do końca trafne. Pozwólcie, aby samo przekonało się o ich słuszności i szukało kolejnych rozwiązań. Okażcie zainteresowanie tym, co robi i doceniajcie jego starania, ponieważ pozytywne wsparcie buduje pewność siebie i chęć do dalszego działania.
- Pozwólcie zadawać pytania i sami je zadawajcie. Pytania są początkiem kreatywnego myślenia i otwierają drzwi do eksploracji otaczającego świata. Zadawanie umiejętnych pytań pomaga w znalezieniu odpowiedzi i rozwija ciekawość. Jeśli chcecie, aby Twoje dziecko rozwijało twórcze myślenie, zadawajcie mu nietypowe pytania. Tego typu pytania pobudzają wyobraźnię i zachęcają do głębszego zastanowienia się nad różnymi aspektami rzeczywistości.
- Czytajcie razem z dzieckiem. Czytanie pobudza wyobraźnię znacznie bardziej niż obrazy wyświetlane w telewizorze. Nie należy zapominać o wspólnym codziennym czytaniu. Podczas spacerów lub drogi powrotnej z przedszkola, możecie wspólnie zgadywać, co przypominają kształty chmur na niebie. Poproście swoje dziecko, aby opowiedziało wam, co najbardziej zainteresowało go na zajęciach, jakie pytania zadało i dlaczego. To rozwija umiejętność opowiadania i wyrażania myśli.
- Wspierajcie zainteresowania dziecka. Jeśli wasze dziecko ma nietypowe hobby takie jak zbieranie kapsli czy kamyczków, nie krytykujcie tego. Pozwólcie mu rozwijać swoje pasje. Chwalcie dziecko, kiedy podejmuje trudne dla niego zadania, ponieważ wsparcie rodziców jest kluczowe dla budowania poczucia własnej wartości.
- Dbajcie o rozwój wszystkich zmysłów. Podczas zabawy starajcie się pielęgnować i wspierać rozwój zmysłów dziecka: wzroku, słuchu, dotyku i smaku. Zadbajcie o to, aby zabawa była różnorodna i poszerzała horyzonty Twojego dziecka. Możecie wspólnie bawić się w rozpoznawanie dźwięków natury, smakowanie różnych potraw czy eksperymentowanie z różnymi fakturami materiałów. Dzięki temu dziecko lepiej zrozumie otaczający je świat i będzie bardziej otwarte na nowe doświadczenia.
Zabawy rozwijające kreatywność – propozycje:
- Zabawy plastyczne:
– W zabawach plastycznych możecie wykorzystać różnorodne masy plastyczne dostępne na rynku, które dostarczają dzieciom wiele radości i kreatywnych możliwości. Ciastolina jest jedną z najprzyjemniejszych mas plastycznych dla dzieci. Jest idealna dla maluchów z niewielką nadwrażliwością sensoryczną. Plastelina i modelina to masy, które można zaproponować starszym dzieciom. Piasek supersand to świetne rozwiązanie dla dzieci, które nie mają dostępu do tradycyjnej piaskownicy.
– Pozwólmy dziecku malować na dużej przestrzeni, dajemy mu wtedy większą swobodę i nie ograniczamy możliwości, jednocześnie ćwiczy szeroki zakres ruchów ręką.
– Wykorzystajcie np. gazety, rolki po papierze, pudełka po chusteczkach, korki po winie itp., z których dziecko może zrobić ciuchcię, aparat fotograficzny, eko-ludka i wiele innych.
– Wykorzystajcie materiały, opakowania, papier. Poproście dziecko o pomoc w stworzeniu kreacji na ważne spotkanie.
– Wybierzcie dowolny przedmiot, a dziecko ma za zadanie wymyślić, jak mógłby się zmienić za pomocą czarodziejskiej różdżki.
- Wspólne gotowanie
– Gotujcie razem z dziećmi. Gotowanie rozwija u dzieci percepcję wzrokową, węchową, dotykową i smakową. Dzieci lubią dodawać składniki, mieszać i smakować. Możecie wspólnie przygotować ciasto, muffinki lub sałatkę, korzystając z własnych przepisów lub książki kucharskiej dla dzieci. Ważne jest, aby dziecko mogło eksperymentować i tworzyć własne przepisy.
– Zabawy kulinarne:
- Zakryjcie dziecku oczy, podajcie różne składniki do spróbowania, a dziecko ma za zadanie odgadnąć co to jest i opisać konsystencję, kolor i zapach.
- Z dostępnych produktów stwórzcie z dzieckiem postacie, nadajcie im imiona i cechy.
- Wspólnie dekorujcie ciasta czy potrawy, według wybranego motywu lub na „free style”, używając gotowych akcesoriów lub własnych dekoracji z masy cukrowej czy marcepanowej.
- Doświadczenia muzyki
– Puszczajcie dziecku muzykę poważną podczas zabawy, obiadu czy rysowania, aby wspierać kreatywność i wyciszenie.
– Włączcie muzykę, a dziecko zamyka w tym czasie oczy i maluje palcem to, co słyszy. Porozmawiajcie o namalowanych obrazach.
– Stwórzcie z dzieckiem instrumenty, np. bębenek lub grzechotkę, i wystukujcie rytm do znanych piosenek lub twórzcie nowe rytmy.
– Bawcie się w wymyślanie śmiesznych kroków tanecznych do skocznej piosenki.
- Zabawy matematyczne
– Dajcie dziecku kartkę z wyciętą figurą geometryczną i idźcie na spacer, aby odnalazło figury w otoczeniu.
– Twórzcie gry planszowe z wyciętymi kwadratami jako polami. Wymyślajcie zasady i stwórzcie pionki, rozwijacie w ten sposób kreatywność i współpracę u dziecka.
– Wytnijcie w pudełku dziurki w kształcie figur geometrycznych i oklejcie je kolorowym papierem. Dziecko ma za zadanie włożyć odpowiednie figury w dziurki.
- Poznajemy świat
– Wlejcie ocet do butelki, balon napełnijcie sodą. Nałóżcie balon na butelkę, przechylcie i obserwujcie jak się pompuje, powstanie nam samopompujący balon.
– Wlejcie wodę do naczynia, dodajcie piankę do golenia. Pipetą dodajcie kolorową wodę, obserwujcie kolorowy deszcz.
– Zbierzcie różne przedmioty, sprawdźcie, co przyciąga magnes, wyjaśnijcie dziecku, dlaczego.
– Wrzucajcie przedmioty do wody, obserwujcie, co pływa, a co tonie, wyjaśnijcie przyczyny.
– Pobawicie się w detektywa. Na spacerze z lupą i notatnikiem dziecko obserwuje świat, potem omówcie jego notatki.
– Wykonajcie skrzynię skarbów: Dajcie dziecku pudełko, niech wymyśli, co jest w środku, opowie o tym.
– Stwórzcie mapę, zadania do wykonania, bawcie się w poszukiwanie skarbów.
– Wymyślajcie zagadki, dziecko zgaduje lub rysuje odpowiedzi.
– Stwórzcie razem książkę z ilustracjami i treścią.
Rozwój kreatywności u dzieci to proces, który wymaga zaangażowania i wsparcia ze strony dorosłych. Poprzez odpowiednie podejście, cierpliwość i zrozumienie, możemy pomóc dzieciom odkrywać ich twórczy potencjał i cieszyć się radością płynącą z tworzenia.
Opracowała: Anna Kuśnierz
Literatura:
- A. Dąbek, Psychologa podstawy twórczej aktywności dziecka, wydawnictwo Wyższej szkoły Pedagogicznej, Zielona Góra 1988, s.9.
- Krzywoń D., Kraina kreatywności. Sposoby przeciwdziałania rutynie w pracy z dziećmi poprzez ekspresję twórczą i artystyczną, Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec 2008. 3. Szmidt K.J.: 3. Twórczość i pomoc w tworzeniu w perspektywie pedagogiki społecznej, Łódź 2001.
Artykuł opracowany na podstawie informacji zawartych na stronach internetowych:
https://www.edukacja.edux.pl/p-43012-dlaczego-kreatywnosc-jest-tak-www.przedszkole192.warszawa.pl/materialy/erasmus/Jak-rozwijac-kreatywnosc-u-dzieci-w-wieku-przedszkolnym